Is een ketogeen dieet gezond?

Wie vandaag de dag een beetje rondkijkt op sociale media of in gezondheidstijdschriften komt het onvermijdelijk tegen: het ketogeen dieet. De één zweert erbij voor snelle gewichtsvermindering, terwijl de ander waarschuwt voor mogelijke gezondheidsrisico’s. Maar wat is nu eigenlijk de waarheid? Is een ketogeen dieet een gezonde keuze? Laten we eens dieper in deze materie duiken.

Wat is een ketogeen dieet?

Een ketogeen dieet, ook wel ‘keto’ genoemd, is een voedingspatroon waarbij je drastisch je koolhydraatinname beperkt en juist veel vetten eet. We hebben het hier over slechts 20 tot 50 gram koolhydraten per dag – dat is nog minder dan wat je binnenkrijgt met een simpele boterham met hagelslag en een appel. Het grootste deel van je calorieën, zo’n 75%, komt uit vetten. De resterende 25% wordt verdeeld over eiwitten en die schaarse koolhydraten.

Ter vergelijking: de Hoge Gezondheidsraad adviseert normaal gesproken dat 50% tot 55% van je dagelijkse energie uit koolhydraten komt en slechts 30% tot 35% uit vetten. Het keto-dieet draait deze verhouding dus volledig om.

Maar waarom zou je dat doen? De wetenschap erachter is fascinerend. Wanneer je lichaam niet genoeg koolhydraten binnenkrijgt om glucose aan te maken (je normale energiebron), schakelt het over op een alternatief systeem. Je lever begint dan ketonen te produceren uit vetten, die als vervangende brandstof dienen. Dit proces heet ketose – vandaar de naam ‘ketogeen’.

De potentiële voordelen van keto

Gewichtsverlies

Het meest besproken voordeel is natuurlijk gewichtsverlies. Doordat je minder koolhydraten eet, is de kans groot dat je ook minder calorieën binnenkrijgt. Bovendien leidt de ketose-toestand ertoe dat je lichaam direct je vetreserves aanspreekt voor energie. Veel mensen zien hierdoor in korte tijd indrukwekkende resultaten op de weegschaal.

“Ik verloor 8 kilo in de eerste maand,” vertelt Janneke, een 42-jarige moeder die keto probeert. “En het gekke was: ik had eigenlijk nauwelijks honger.”

Dit komt omdat ketonen en de verhoogde eiwitinname je hongergevoel onderdrukken. Daarnaast produceert je lichaam minder van het hongerhormoon ghreline wanneer je in ketose bent.

Stabielere bloedsuikerspiegel

Een ander voordeel is dat een ketogeen dieet leidt tot minder insulineproductie. Hierdoor blijft je bloedsuikerspiegel stabieler, zonder de pieken en dalen die kunnen leiden tot energiedips en plotselinge hongergevoelens. Dit kan vooral gunstig zijn voor mensen met diabetes type 2 of insulineresistentie.

Medische toepassingen

Wist je dat het ketogeen dieet oorspronkelijk is ontwikkeld voor epilepsiepatiënten? Al in de jaren ’20 van de vorige eeuw ontdekten artsen dat sommige epilepsiepatiënten minder aanvallen kregen wanneer ze weinig koolhydraten en veel vetten aten. Voor sommigen betekende dit zelfs volledige aanvalsvrije periodes.

De keerzijde van de keto-medaille

Moeilijk vol te houden

Laten we eerlijk zijn: een dieet waarbij je vrijwel alle brood, pasta, rijst, aardappelen, de meeste fruitsoorten en zelfs veel groenten moet laten staan, is niet bepaald makkelijk. Zeker in onze maatschappij, waar koolhydraatrijke producten zo dominant aanwezig zijn, kan het volgen van keto een sociale uitdaging worden.

“Ik probeerde het drie weken, maar toen was er een verjaardag met taart, en tja, toen was het voorbij,” zucht Mark, die het keto-dieet uitprobeerde. “Het is zo streng dat één misstap je uit ketose kan halen.”

Risico op voedingstekorten

Zonder granen, peulvruchten en veel fruitsoorten loop je risico op tekorten aan belangrijke voedingsstoffen. Vezels, bepaalde vitamines en mineralen zoals magnesium kunnen in het gedrang komen. Daarom is goede begeleiding door een diëtist of voedingsdeskundige bij dit dieet geen overbodige luxe.

De keto-griep

Veel mensen die beginnen met keto ervaren in de eerste dagen tot weken onaangename symptomen, vaak de ‘keto-griep’ genoemd. Hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid en spierklachten zijn veelvoorkomend. Dit komt doordat je lichaam moet wennen aan de nieuwe energiebron.

Hart- en vaatziekten?

Een veel gehoorde zorg is dat alle vetten die je bij keto eet slecht zouden zijn voor je hart en bloedvaten. Dit hangt echter sterk af van welke vetten je kiest. Fokus je op gezonde, onverzadigde vetten uit olijfolie, avocado’s, noten en vette vis, dan kan het risico beperkt blijven. Maar voor veel mensen is de verleiding groot om veel verzadigde vetten uit bewerkt vlees, kaas en room te consumeren.

Het jojo-effect

Misschien wel het grootste probleem met keto: wat gebeurt er als je ermee stopt? Helaas zien we dat veel mensen snel weer aankomen zodra ze terugkeren naar een normaal eetpatroon. Dit ‘jojo-effect’ kan frustrerend zijn en is zelfs schadelijker voor je gezondheid dan stabiel overgewicht.

Voor wie kan keto geschikt zijn?

Het ketogeen dieet kan mogelijk voordelen bieden voor specifieke groepen mensen:

• Mensen met overgewicht die snel resultaat willen zien en bereid zijn dit onder professionele begeleiding te doen
• Patiënten met epilepsie die niet goed reageren op medicatie
• Mensen met insulineresistentie of diabetes type 2 (altijd in overleg met een arts)

Ondersteuning bij een ketogeen dieet

Als je besluit het ketogeen dieet te proberen, kan het soms lastig zijn om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen en in ketose te blijven. Supplementen kunnen hierbij ondersteuning bieden. Een optie is NuviaLab Keto, een supplement dat speciaal ontwikkeld is voor mensen die een ketogeen dieet volgen.

De balans opmaken

Is een ketogeen dieet gezond? Het antwoord is: het hangt ervan af. Voor sommige mensen, in bepaalde situaties en voor een beperkte periode, kan het voordelen bieden. Maar het is zeker geen wonderdieet dat voor iedereen geschikt is.

Het belangrijkste is misschien wel dat een gezond voedingspatroon één is dat je langdurig kunt volhouden. En daar wringt vaak de schoen bij keto. De strikte regels maken het moeilijk om het dieet jarenlang vol te houden, terwijl een gezonde leefstijl juist iets is wat je levenslang zou moeten kunnen volgen.

Als je geïnteresseerd bent in het ketogeen dieet, bespreek het dan eerst met je huisarts of een diëtist. Zij kunnen je helpen inschatten of het voor jou een gezonde keuze is en hoe je eventuele risico’s kunt beperken.

Vergeet ook niet dat gezondheid meer omvat dan alleen je gewicht of je voedingspatroon. Regelmatige beweging, voldoende slaap, stressmanagement en sociale contacten zijn minstens zo belangrijk voor je algehele welzijn.

Kortom: het ketogeen dieet kan voor sommigen een uitkomst bieden, maar is zeker geen wondermiddel. Zoals met zoveel dingen in het leven geldt ook hier: gematigdheid en een persoonlijke aanpak zijn de sleutel tot succes.